Ngaji Hidaayatul Mustafiid - karya syaikh muhammad almahmud episode ketiga.

Kitab Hidaayatul Mustafiid Fii Ahkaamit Tajwiidi, Halaman : 5 (lima) ; Karya Al Kaamil Al Adiib Wa An Najiib Al Labiib As Sayyid Asy Syaikh Muhammad Al Mahmuud rahimahullahu ta'ala :

@ngajihidaayatulmustafiid/0003/klik.

فصل فى أحكام النون الساكنة والتنوين

سؤال : النون الساكنة والتنوين كم حالة لهما ؟.

جواب : لهما أربعة حالات الإظهار والإدغام والإقلاب والإخفاء.

fashlun fii ahkaamin nuunis saakinati wat tanwiini.

Su-aalun : annuunus saakinatu wat tanwiinu kam haalata lahumaa ?.

Jawaabun : lahumaa arba’atu haalaatin al-izhhaaru wal idghaamu wal iqlaabu wal ikhfaa-u.

Fasal tentang hukum nun sukun dan tanwin.

Tanya : Ada berapa macam cara membaca nun sukun dan tanwin ?.

Jawab : keduanya mempunyai 4 maca cara baca, yaitu idhhar, idgham, iqlab dan ikhfa.

سؤال : ما حد الإظهار لغة واصطلاحا.

جواب : أما لغة فهو البيان وأما اصطلاحا فهو إخراج كل حرف من مخرجه من غير غنة.

Su-aalun : maa haddul izhhaari lughatan washthilaahan ?.

Jawaabun : ammaa lughatan fahuwal bayaanu wa ammaa ishthilaahan fahuwa ikhraaju kulli harfin min makhrajihi min ghairi ghunnatin.

Tanya : Apa pengertian idhhar menurut bahasa dan istilah ?.

Jawab : Adapun pengertian idhhar menurut bahasa adalah albayan (jelas) dan adapun pengertian idhhar menurut istilah adalah mengeluarkan setiap huruf dari makhrajnya dengan tanpa ghunnah (dengung).

سؤال : كم حروف الإظهار وما هي ؟.

جواب : حروفه ستة وهي الهمزة والهاء والعين والحاء والغين والخاء وجمعها بعضهم فى أوائل كلمات نصف بيت فقال : أخي هاك علما حازه غير خاسر.

Su-aalun : kam huruuful izhhaari wa maa hiya ?.

Jawaabun : huruufuhu sittatun wa hiyal hamzatu wal haa-u wal ‘ainu wal haa-u wal ghainu wal khaa-u wa jama’ahaa ba’dhuhum fii awaa-ili kalimaati nishfi baitin faqaala : [akhii haaka ‘ilman haazahu ghairu khaasirin].

Tanya : Ada berapa huruf-huruf idhhar dan apa sajakah itu ?.

Jawab : huruf-huruf idhhar itu ada 6 huruf, yaitu hamzah, ha, ‘ain, ha, ghain dan kha dan sebagian mereka para ulama mengumpulkannya diawal-awal kalimat setengah dari bait syair ini maka dia berkata : akhii haka ‘ilman hazahu ghairu khasirin (wahai saudaraku, ambillah ilmu ini, siapa yang mengumpulkan ilmu itu bukan orang yang merugi).

سؤال : ما أمثلة ذلك على الترتيب ؟.

جواب : مثال النون عند الهمزة [من آمن] ومثال التنوين عندها [رسول أمين] وهذا مثال ما إذا حرف الإظهار والنون أو التنوين من كلمتين ومثله من كلمة [ينأون] ومثال النون عند الهاء [إن هو] والتنوين عندها [جرف هار] وهذا فى كلمتين ومثاله فى كلمة [ينهون] ومثال النون عند العين [من علم] والتنوين عندها [سميع عليم] وهذا فى كلمة ومثاله فى كلمة [ينعق] ومثال النون عند الحاء [من حسنة] والتنوين عندها [عليم حكيم] وهذا فى كلمتين ومثاله فى كلمة [ينحتون] ومثال النون عند الغين [من غل] والتنوين عندها [عزيز غفور] وهذا فى كلمتين ومثله فى كلمة [فسينغضون] ومثال النون عند الخاء [من خير] والتنوين عندها [قوم خصمون] وهذا فى كلمتين ومثاله فى كلمة [والمنخنقة] وقس على ذلك.

Su-aalun : maa amtsilatu dzaalikat tartiibi ?.

Jawaabun : mitsaalun nuuni ‘indal hamzati [man aamana] wa mitsaalut tanwiini ‘indahaa [rasuulun amiinun] wa haadzaa mitsaalu maa idzaa kaana harful izhhaari wan nuunu awit tanwiinu min kalimaini wa mitsaaluhu min kalimatin [yan-auna] wa mitsaalun nuuni ‘indal haa-i [in huwa] wat tanwiini ‘indahaa [jurufin haarin] wa haadzaa fii kalimataini wa mitsaaluhu fii kalimatin [yanhauna] wa mitsaalun nuuni ‘indal ‘aini [min ‘ilmin] wat tanwiini ‘indahaa [samii’un ‘aliimun] wa haadzaa fii kalimataini wa mitsaaluhu fii kalimatin [yan’iqu] wa mitsaalun nuuni ‘indal haa-i [min hasanatin] wat tanwiini ‘indahaa [‘aliimun hakiimun] wa haadzaa fii kalimataini wa mitsaaluhu fii kalimatin [yanhituuna] wa mitsaalun nuuni ‘indal ghaini [min ghillin] wat tanwiini ‘indahaa [‘aziizun ghafuurun] wa haadzaa fii kalimataini wa mitsaaluhu fii kalimatin [fasayunghidhuuna] wa mitsaalun nuuni ‘indal khaa-i [min khairin] wat tanwiinu ‘indahaa [qaumun khashimuuna] wa haadzaa fii kalimataini wa mitsaaluhu fii kalimatin [wal munkhaniqatu] wa qis ‘alaa dzaalika.

Tanya : Apa contoh bacaan idhhar itu secara berurutan ?.

Jawab : contoh nun sukun bertemu dengan hamzah [man aamana] dan contoh tanwin bertemu dengan hamzah [rasuulun amiinu] dan ini adalah yang mana huruf idhhar, nun dan tanwin terdiri dari dua kalimat dan contoh bacaan yang terdiri dari satu kalimat [yan-auna] dan contoh bacaan ketika bertemu ha [in huwa] dan tanwin ketika bertemu ha [jurufin harin] dan ini adalah contoh dalam dua kalimat dan contoh bacaan dalam satu kalimat [yanhauna] dan contoh nun ketika bertemu ‘ain [min ‘ilmin] dan tanwin ketika bertemu ‘ain [samii’un ‘aliimun] dan ini contoh dalam dua kalimat dan contoh bacaan dalam satu kalimat [yan’iqu] dan contoh nun ketika bertemu dengan ha [min hasanatin] dan tanwin ketika bertemu dengan ha [‘aliimun hakiimun] dan ini adalah contoh dalam dua kalimat dan contoh bacaan dalam satu kalimat [yanhituuna] dan contoh nun ketika bertemu dengan ghain [min ghillin] dan tanwin ketika bertemu dengan ghain [‘aziizun ghafuurun] dan ini adalah contoh dalam dua kalimat dan contoh bacaan dalam satu kalimat [fasayunghidhuuna] dan contoh nun ketika bertemu dengan kha [min khairin] dan tanwin ketika bertemu dengan kha [qaumun khashimuuna] dan ini adalah contoh dalam dua kalimat dan contoh bacaan dalam satu kalimat [walmunkhaniqatu] dan qiyaskanlah olehmu atas contoh tadi.

سؤال : ما حد الإدغام لغة واصطلاحا ؟.

جواب : أما لغة فهو إدخال الشيئ فى الشيئ وأما اصطلاحا فهو التقاء حرف ساكن بمتحرك بحيث يصيران حرفا مشددا يرتفع اللسان عنده ارتفاعة واحدة.

Su-aalun : maa haddul idghaami lughatan wa ishthilaahan ?.

Jawaabun : ammaa lughatan fahuwa idkhaalusy syai-in fisy syai-in wa amma ishthilaahan fahuwa iltiqaa-u harfin saakinin bimutaharrikin bihaitsu yashiiraani harfan musyaddadan yartafi’ul lisaanu ‘indahu irtifaa’atan waahidatan.

Tanya : Apa definisi idgham secara bahasa dan istilah ?.

Jawab : Adapun secara bahasa maka idgham itu adalah memasukan sesuatu kedalam sesuatu dan adapun secara istilah maka idgham itu adalah bertemunya huruf yang bersukun dengan huruf yang berharakat yang mana keduanya menjadi satu huruf yang ditasydid, yang lisan itu mengucapan disisinya dengan satu kali pengucapan.

سؤال : كم حروف الإدغام وما هي ؟.

جواب : حروفه ستة وهي مجموعة فى قولك : [ يرملون ].

Su-aalun : kam huruuful idghaami wa maa hiya ?.

Jawaabun : huruufuhu sittatun wa hiya majmuu’atun fii qaulika [yarmaluuna].

Tanya : Ada berapa huruf-huruf idgham dan apa saja huruf itu ?.

Jawab : huruf-hurufnya ada 6 huruf, yang huruf tersebut dikumpulkan dalam ucapanmu : [yarmiluna].

سؤال : إلى كم قسم تنقسم هذه الحروف ؟.

جواب : إلى قسمين بغنة ويسمى ناقصا وبغير غنة ويسمى كاملا فالياء والواو والميم والنون بغنة واللام والراء بلا غنة.

Su-aalun : ilaa kam qismin tanqasimu hadzihil huruufu ?.

Jawaabun : ilaa qismaini bighunnatin wa yusamma naaqishan wa bighairi ghunnatin wa yusammaa kaamilan fal yaa-u wal waawu wal miimu wan nuunu bighunnatin wal laamu war raa-u bilaa ghunnatin.

Tanya : dibagi berapa bagian huruf-huruf idgham ini ?.

Jawab : dibagi dua bagian, yaitu dengan dengung dan dinamakan idgham naqish dan dengan tanpa dengung dan dinamakan idgham kamil maka huruf ya, wawu, mim dan nun dengan dengung dan huruf lam dan ra dengan tanpa dengung.

سؤال : ما أمثلة ذلك على الترتيب ؟.

جواب : مثال النون الساكنة عند الياء [أن يقول] أدغمت النون الساكنة فى الياء ومثال التنوين [لقوم يؤمنون] أدغم التنوين فى الياء ويشترط أن يكون المدغم والمدغم فيه من كلمتين كما مثل فإن كانا من كلمة واحدة يجب إظهاره مثل [دنيا وقنوان وصنوان وبنيان] خوفا من الإلتباس بالمضاعف ومثال النون فى الميم [من ملجإ] والتنوين [هدى من ربهم] ومثال النون فى الواو [من ورآئهم] والتنوين [هدى ورحمة] ومثال النون فى النون [إن نقول] والتنوين [حطة نغفر] وهذا كله إدغام بغنة ومثاله بلا غنة وهو إدغام النون الساكنة أو التنوين فى اللام والراء فمثاله النون فى اللام [يبين لنا] والتنوين [هدى للمتقين] ومثال النون فى الراء [من ربهم] والتنوين [غفور رحيم] وقس على ذلك.

Su-aalun : maa amtsilatu dzaalika ‘alat tartiibi ?.

Jawaabun : mitsaalun nuunis saakinati ‘indal yaa-i [an yaquuluu] udghimatin nuunus saakinatu fil yaa-i wa mitsaalut tanwiini [liqaumin yu’minuuna] udghimat tanwiinu fil yaa-i wa yusytarathu an yakuunal mudghimu wal mudghamu fiihi min kalimataini kamaa mutstsila fa-in kaanaa min kalimatin waahidatin yajibu izhhaaruhu mitslu [dunyaa wa qinwaanun wa shinwaanun wa bunyaanun] khaufan minal iltibaasi bil mudhaa’afi wa mitsaalun nuuni fil miimi [min malja-in] wat tanwiini [hudan min rabbihim] wa mitsaalun nuuni fil waawi [min waraa-ihim] wat tanwiini [hudan wa rahmatan] wa mitsaalun nuuni fin nuuni [in naquulu] wat tanwiini [hiththatun naghfir] wa haadzaa kulluhu idghaamun bighunnatin wa mitsaaluhu bilaa ghunnatin wa huwa idghaamun nuunis saakinati awit tanwiini fil laami war raa-i famitsaalun nuuni fil laami [yubayyin lanaa] wat tanwiini [hudan lil muttaqiina] wa mitsaalun nuuni fir raa-i [min rabbihim] wat tanwiini [ghafuurun rahiimun] wa qis ‘alaa dzaalika.

Tanya : Apa contoh bacaan idgham secara berurutan ?.

Jawab : contoh nun sukun ketika bertemu ya [an yaquuluu] nun sukun di idghamkan pada ya dan contoh tanwin [liqaumin yu’minuuna] tanwin di idghamkan pada ya dan disyaratkan agar supaya yang di idghamkan dan yang di idghamkan padanya terdiri dari dua kalimat sebagaimana yang telah dicontohkan maka jika keduanya terdiri dari satu kalimat maka wajib membacanya dengan jelas contoh [dunyaa, qinwaanun, shinwaanun dan bunyaanun] karena dikhawatirkan adanya persangkaan bahwa itu sesuatu yang dobbel dan contoh nun pada mim [min mal-jain] dan tanwin [hudan min rabbihim] dan contoh nun pada wawu [min waraa-ihim] dan tanwin [hudan wa rahmatan] dan contoh nun pada nun [in naqulu] dan tanwin [hiththatun naghfir] dan contoh ini semuanya adalah idgham bigunnah dan contoh bacaan idgham bila ghunnah, yaitu idghamnya nun sukun dan tanwin pada lam dan ra maka contoh nun pada lam [yubayyin lana] dan tanwin [hudan lilmuttaqiina] dan contoh nun pada ra [min rabbihim] dan tanwin [ghafurun rahiimun] dan qiyaskanlah olehmu atas contoh tadi.

سؤال : ما حد الإقلاب لغة واصطلاحا ؟.

جواب : أما لغة فهو تحويل الشيئ عن وجهه وأما اصطلاحا فهو جعل حرف مكان حرف آخر مع مراعاة الغنة.

Su-aalun : maa haddul iqlaabi lughatan wa ishthilaahan ?.

Jawaabun : ammaa lughatan fahuwa tahwiilusy syai-i ‘an wajhihi wa ammaa ishthilaahan fahuwa ja’lu harfin makaana harfin aakhara ma’a muraa’aatil ghunnati.

Tanya : Apa pengertian iqlab secara bahasa dan istilah ?.

Jawab : Adapun secara bahasa maka iqlab itu adalah mengubah sesuatu dari keadaannya semula dan secara istilah maka iqlab itu adalah menjadikan suatu huruf pada tempat huruf yang lain serta menjaga ghunnah.

سؤال : كم حروف الإقلاب ؟.

جواب : حرف واحد وهو الباء.

Su-aalun : kam huruuful iqlaabi ?.

Jawaabun : harfun waahidun wa huwal baa-u.

Tanya : Ada berapa huruf iqlab ?.

Jawab : Huruf iqlab ada satu huruf, yaitu huruf ba.

سؤال : ما أمثلة ذلك ؟.

جواب : مثاله عند النون من كلمتين [من بعد] ومن كلمة [ينبت لكم] ومثال التنوين [سميع بصير ، أليم بما كانوا].

Su-aalun : maa amtsilatu dzaalika ?.

Jawaabun : mitsaaluhu ‘indan nuuni min kalimataini [min ba’di] wa min kalimatin [yunbitu lakum] wa mitsaalut tanwiini [samii’un bashiirun, aliimun bimaa kaanuu].

Tanya : Apa contoh bacaan iqlab ?.

Jawab : contoh bacaan iqlab ketika bertemu nun yang terdiri dari dua kalimat [min ba’di] dan yang terdiri dari satu kalimat [yunbitu lakum] dan contoh tanwin [samii’un bashiirun, aliimun bimaa kaanuu].

سؤال : ما حد الإخفاء لغة واصطلاحا ؟.

جواب : أما لغة فهو الستر وأما اصطلاحا فهو عبارة عن النطق بحرف ساكن عار [أي خال] عن التشديد على صفة بين الإظهار والإدغام مع بقاء الغنة فى الحرف الأول وهو النون الساكنة والتنوين.

Su-aalun : maa haddul ikhfaa-i lughatan wa ishthilaahan ?.

Jawaabun : ammaa lughatan fahuwas satru wa ammaa ishthilaahan fahuwa ‘ibaaratun ‘anin nuthqi biharfin saakinin ‘aarin [ai khaalin] ‘anit tasydiidi ‘ala shifatin bainal izhhaari wal idghaami ma’a baqaa-il ghunnati fil harfil awwali wa huwan nuunus saakinatu wat tanwiinu.

Tanya : Apa pengertian ikhfa secara bahasa dan istilah ?.

Jawab : Adapun secara bahasa maka ikhfa itu adalah menutup dan secara istilah maka ikhfa itu adalah ungkapan tentang pengucapan suatu huruf yang bersukun yang kosong dari tasydid atas suatu sifat antara idhhar dan idgham serta tetapnya adanya ghunnah pada huruf yang pertama, yaitu nun sukun dan tanwin.

سؤال : كم حروف الإخفاء ؟.

جواب : حروفه خمسة عشر أوائل كلمات هذا البيت : صف ذاثناكم جاد شخص قد سما – دم طيبا زد فى تقى ضع ظالما.

Su-aalun : kam huruuful ikhfaa-i ?.

Jawaabun : huruufuhu khamsata ‘asyara awaa-ilu kalimaati haadzal baiti : shif dzaatsanaa kam jaada syakhshun qad samaa # dum thayyiban zid fii tuqan dha’ zhaaliman #.

Tanya : Ada berapa huruf-huruf ikhfa ?.

Jawab : huruf-huruf ikhfa ada 15 yang terletak diawal-awal kalimat bait syair ini : shif dzatsanakum jada syakhshun qad sama – dum thayyiban zid fi tuqa dha’ dhaliman [bersifatlah dengan sifat orang yang punya sifat pujian betapa banyak orang sungguh dia itu mulia – senantiasa dalam kebaikan tambahlah dalam ketaqwaan letakanlah perbuatan kedhaliman].

سؤال : ما مثال ذلك ؟.

جواب : مثال النون عند الصاد من كلمتين [عن صلاتهم] ومن كلمة [أنصرنا] والتنوين [قوما صالحين] وقس على ذلك باقي الأحرف المذكورة.

Su-aalun : maa mitsaalu dzaalika ?.

Jawaabun : mitsaalun nuuni ‘indash shaadi min kalimataini [‘an shalaatihim] wa min kalimatin [unshurnaa] wat tanwiini [qauman shaalihiina] wa qis ‘alaa dzaalika baaqiyal ahrufil madzkuurati.

Tanya : Apa contoh bacaan ikhfa ?.

Jawab : contoh nun ketika bertemu dengan shad yang terdiri dari dua kalimat [‘an shalaatihim] dan yang terdiri dari satu kalimat [unshurnaa] dan tanwin [qauman shaalihiina] dan qiyaskanlah olehmu atas contoh tadi sisa huruf-huruf yang telah disebutkan (huruf-huruf lainnya).

<<<<<== teks sebelumnya_klik2 > < teks setelahnya_klik4 == >>>>>